Wanneer je solliciteert in een competitief werkveld met veel gelijkwaardige kandidaten kan solliciteren je soms het gevoel geven dat je meedoet aan een loterij. Om je kansen te vergroten moet je je onderscheiden van andere kandidaten. Ieder aspect van de sollicitatie moet geoptimaliseerd zijn, alles moet kloppen. Om je sollicitatie te optimaliseren is het soms nodig om terug naar de tekentafel te gaan. Een nieuwe sollicitatie strategie zodat je met een nieuwe aanpak kunt solliciteren. Solliciteren is het verkopen van jezelf. Net zoals een bedrijf zichzelf moet verkopen, kun je niet gewoonweg beginnen met verkopen zonder een plan. Bedrijven ontwikkelen een marketingplan om zo hun verkoop kansen te vergroten. Jij kunt hetzelfde doen en een marketing benadering gebruiken voor jouw sollicitaties.
Wat is marketing?
Misschien ben je helemaal niet bekend met marketing. Hoe kan marketing jou nu helpen met je sollicitaties als je niet weet wat marketing is? Om marketing te begrijpen hoef je alleen de basis principes van marketing te kennen. In dit artikel zullen we het marketingproces voor sollicitaties in kleine, gemakkelijk te begrijpen stukjes hakken en we zullen alleen de elementen van marketing die relevant zijn behandelen. De marketing methode zal je nieuwe inzichten geven in je carrière en jouw mogelijkheden. Het ontwikkelen van een nieuw sollicitatieplan zal je niet alleen helpen een beter CV te maken of sollicitatiebrief te schrijven, het kan je zelfs helpen met je carrière ontwikkeling.
De meeste mensen denken bij marketing vooral aan advertenties en TV reclames. Marketing is echter veel meer dan alleen adverteren. Marketing is het hele proces om potentiële klanten geïnteresseerd te krijgen in je product of dienst om ze uiteindelijk te overtuigen tot de aankoop van jouw product of dienst. Marketing is het in de markt zetten van een product of dienst, op zo een manier dat er een vraag naar het product of de dienst ontstaat. De verkoop zelf is één van de laatste stappen van het marketing proces. De eerste stap van het marketing proces is het doen van onderzoek en analyse. Onderzoek en analyse zijn cruciaal om informatie te krijgen over waar potentiële klanten daadwerkelijk behoefte aan hebben en hoe je kunt concurreren met andere kandidaten.
Onderzoek en analyse bieden inzicht in jouw Sterktes en Zwaktes (dit zijn de interne factoren) en de Kansen en Bedreigingen (dit zijn de externe factoren). Gezamenlijk vormen ze de SWOT analyse (in het Engels: Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats). De SWOT analyse is één van de meest bekende aspecten en één van de belangrijkste onderdelen van het marketingplan. Voor bedrijven is de SWOT analyse vaak de basis van de marketing strategie. De SWOT analyse is een onderdeel van het marketing proces dat heel goed toe te passen is op het sollicitatie proces. De SWOT analyse kan je nieuwe inzichten verschaffen over jouw eigen sterktes en zwaktes, daarnaast dwingt het je om het werkveld te analyseren en op zoek te gaan naar kansen en bedreigingen voor jouw carrière.
Na onderzoek en analyse en na het bepalen van de strategie, is de volgende stap in het marketing proces het invullen van de marketing tactieken met de 4 P’s. De 4 P’s van marketing staan voor: Product, Prijs, Plaats en Promotie. Dit zijn de onderdelen die antwoord moeten geven op de vragen: Wat is mijn product en wat heeft het te bieden, tegen welke prijs verkoop ik het product, waar verkoop ik het en hoe promoot ik mijn product? Dit wordt ook wel de marketing mix genoemd. De marketing mix zijn de tactieken die het operationele marketingplan vormen om de verkoop van jouw product of dienst te vergroten.
Sollicitatie marketing
Hoe kunnen we deze marketing basis principes gebruiken bij het solliciteren? De belangrijkste elementen van het marketing proces zijn toe te passen in het sollicitatie proces. Onderzoek en analyse is een goede voorbereiding voor het ontwikkelen van een sollicitatie strategie. De strategie zal leiden tot nieuwe tactieken waarmee je je sollicitaties kunt verbeteren en je slagingskansen kunt vergroten. In het nu volgende onderdeel zullen we uitleggen hoe je ieder onderdeel van het marketing proces kunt toepassen op je sollicitaties.
Onderzoek en analyse
Marketing onderzoek en analyse worden verdeeld in twee gebieden; de interne analyse en de externe analyse. De interne analyse omvat alle aspecten binnen het bedrijf zelf. Een interne analyse resulteert in een overzicht van Sterktes en Zwaktes. Wanneer je een interne analyse voor je sollicitatie maakt, maak je in principe een overzicht van jouw eigen persoonlijke sterktes en zwaktes. De interne analyse geeft een overzicht van je (werk)ervaring, kennis (opleiding), vaardigheden, persoonlijkheid, prestaties en je netwerk. De externe analyse gaat over de factoren waar je geen invloed op hebt. Welke kansen en welke bedreigingen zijn er voor je sollicitaties of carrière? Externe factoren zijn bijvoorbeeld; de economie, werkgelegenheid, wetgeving, politiek, trends, technologische ontwikkelingen, innovaties. De interne en externe analyse vormen gezamenlijk een persoonlijke SWOT analyse.
Sterktes en Zwaktes
Kennis van je eigen sterktes en zwaktes is essentieel wanneer je gaat solliciteren. Twee vaak gestelde vragen tijdens het sollicitatiegesprek zijn: “Wat is je belangrijkste kracht / sterkte?” en “Wat is jouw grootste zwakte / verbeterpunt?”. Hoewel de meeste kandidates deze twee vragen wel goed voorbereiden, denken we niet heel uitgebreid na over de vraag. We zijn meestal op zoek naar het meest wenselijke antwoord om te geven tijdens het sollicitatiegesprek. Daarom selecteren we slechts één of twee sterktes en bij voorkeur één zwakte die eigenlijk helemaal geen echte zwakte is (mijn grootste zwakte is dat ik te hard werk…). Hierdoor nemen we niet de moeite om een goed overzicht te maken en een eerlijke analyse te maken van onze sterktes en zwaktes. Het analyseren van je sterktes en je zwaktes kan je een duidelijk inzicht bieden in wat je te bieden hebt, wat je te verbeteren hebt en wat jou onderscheidt van anderen kandidaten.
Het kan soms lastig zijn om in te schatten of iets nu echt een sterkte is of een zwakte zonder dat je bekend bent met het hele spelveld. Je kunt jezelf vaak niet direct vergelijken met andere kandidaten, alleen de recruiters hebben inzicht in de informatie van de andere kandidaten. Daarom is het belangrijk om contact op te nemen met recruiters. Dit kan je doen voor je solliciteert, maar het is zeker ook belangrijk om dit te doen wanneer je bent afgewezen voor een functie. Ook het lezen van vergelijkbare vacatures kan je inzicht geven in wat de vereisten zijn en of je daar aan voldoet.
Om sterktes en zwaktes te vinden die relevant zijn voor je sollicitatie of carrière, zijn er verschillende gebieden waar je kunt zoeken. Hieronder hebben we een lijst met vragen samengesteld die kan helpen bij het vinden van jouw sterktes en zwaktes in ieder gebied.
Ervaring
Welke functietitel definieert jouw belangrijkste werkervaring?
Welke andere relevante ervaring heb je opgedaan in je carrière tot nu toe?
Welke belangrijke taken en / of verantwoordelijkheden beheers jij of heb je ontwikkeld tijdens je carrière?
In welk werkveld heb jij je belangrijkste werkervaring opgedaan?
Welke andere relevante branches zijn gerelateerd aan jouw carrière?
Voldoet jouw werkervaring aan de vereisten die je leest in de vacatures waarop je solliciteert?
Kennis / Opleiding
Welke opleiding(en) heb je succesvol afgerond?
Is je opleiding momenteel nog relevant voor je carrière?
Welke relevante kennis heb je opgedaan buiten je opleidingen?
Welk aspect van je opleiding is vandaag de dag het meest relevant voor je werk / carrière?
Voldoet je opleiding / opleidingsniveau aan de vereisten van de vacatures waarop je solliciteert?
Haalde je bovengemiddeld hoge cijfers tijdens je opleiding of bij je examens / afstuderen?
Heb je diploma’s behaald bij vooraanstaande opleidingsinstituten?
Heb je na opleiding nog cursussen of andere werk gerelateerde opleidingen gedaan om je kennis uit te breiden of je vakkennis up-to-date te houden?
Persoonlijke vaardigheden / Persoonlijkheid / Privéleven
Wat zijn je meest relevante persoonlijke vaardigheden?
Welke persoonlijke vaardigheden bezit je die veel gevraagd worden in de vacatures?
Welke persoonlijke vaardigheden zijn cruciaal voor jouw werkveld of branche?
Welke veel gevraagde persoonlijke vaardigheden bezit je juist niet?
Wat zijn je beste / slechtste persoonlijke eigenschappen? (Wanneer je het moeilijk vind om dit van je zelf te beoordeling kun je een vriend of familielid vragen je hiermee te helpen).
Zijn er aspecten uit je privéleven die je sollicitatie / carrière kunnen belemmeren? (denk aan zorg verantwoordelijkheden, ziektes, verslavingen, levensovertuigingen etc.)
Zijn er persoonlijke (sport)prestaties of nevenactiviteiten die relevante persoonlijke vaardigheden of persoonlijke eigenschappen laten zien?
Netwerk
Analyseer je netwerk. Heb je een sterk netwerk dat voordelen beidt voor je sollicitaties of carrière?
Op welke manier kan jouw netwerk je helpen met je sollicitaties of carrière?
Heb je een netwerk binnen het werkveld of branche waarin je solliciteert?
Dit zijn slechts enkele vragen die je jezelf kunt vragen om een volledige analyse te maken van je interne omgeving. Je kunt vrienden of familie vragen je hierbij te helpen. Vaak vinden we onze sterktes (of zwaktes) zo vanzelfsprekend dat je we ze simpelweg vergeten of we denken dat ze niet relevant zijn.
Kansen en Bedreigingen
De volgende stap is het analyseren van de externe omgeving. De externe omgeving geeft inzicht in de kansen of bedreigingen voor je carrière. Het is bedoeling dat je een overzicht maakt van alle omstandigheden die nu of in de toekomst van invloed kunnen zijn op jouw carrière, maar die je zelf niet direct kunt beïnvloeden. Voor bedrijven is het vaak gemakkelijker om dergelijke data te verkrijgen. Zij krijgen vaak marktdata van een branchevereniging of kunnen dergelijke informatie kopen. Helaas is dergelijke informatie voor individuele werkzoekenden vaak niet beschikbaar. Gelukkig hebben we voor een persoonlijke SWOT analyse al voldoende aan minder gedetailleerde informatie. Probeer zo veel mogelijk informatie en te verwachte ontwikkelingen te verzamelen. Inzicht in de kansen en bedreigingen zal je helpen om je sollicitatie strategie te bepalen in de volgende fase van je sollicitatie marketingplan. Ook de externe omgeving kun je verdelen in verschillende gebieden. Hieronder vind je verschillende gebieden die je inzicht kunnen geven:
Economie / werkgelegenheid
Wat is de economische trend in het land of regio?
Daalt of stijgt de werkloosheid in het land of regio?
Wat is de economische trend in de voor jou belangrijkste branche?
Daalt of stijgt de werkgelegenheid in de voor jou belangrijkste branche?
Politiek / wetgeving / actualiteiten
Is de politieke situatie van invloed op de carrière kansen?
Is er dreiging van politieke instabiliteit?
Zijn er wetten of regelgeving die jouw kansen vergroten of beperken?
Zijn er wetten of regelgeving die de kansen in jouw werkveld vergroten of beperken?
Zijn er andere externe factoren ie van invloed zijn of jouw carrière? (denk bijvoorbeeld aan een pandemie, klimaatverandering etc.)
Technologie / innovaties
Zijn er nieuwe technologieën of innovaties in jouw werkveld die een bedreiging vormen voor jouw carrière?
Zijn er nieuwe technologieën of innovaties in jouw werkveld die kansen bieden voor jouw carrière?
Zijn er nieuwe apps of websites die nieuwe kansen bieden voor je sollicitaties?
Zijn er nieuwe apps of websites die een bedreiging vormen? (denk aan Uber als bedreiging voor taxichauffeurs, of Airbnb voor de hotelbranche)
Trends
Zijn er trends in jouw werkveld of gerelateerd aan jouw werkveld die nieuwe kansen bieden voor jouw carrière?
Zijn er trends in jouw werkveld of gerelateerd aan jouw werkveld die een bedreiging vormen voor jouw carrière?
De bovenstaande vragen zijn een voorzet en dienen als voorbeeld voor het soort vragen dat je jezelf kunt vragen. De vragen zijn toepasbaar voor vrijwel alle branches. Echter met de kennis van je eigen branche of werkveld kun je waarschijnlijk nog meer specifiekere en veel relevantere vragen verzinnen. Het is niet noodzakelijk om een precies en gedetailleerd antwoord op iedere vraag te vinden. De vragen kunnen je helpen een overzicht te krijgen van de kansen en de bedreigingen in jouw werkveld en specifiek voor jouw carrière. Probeer minimaal vijf hoofdpunten te vinden voor iedere onderdeel van de SWOT analyse; 5 sterktes, 5 zwaktes, 5 kansen en 5 bedreigingen. Wanneer je al de gevonden informatie hebt teruggebracht tot de meest relevante informatie, kun je de persoonlijke SWOT analyse invullen. De SWOT analyse helpt je om strategieën te definiëren met iedere combinatie:
Sterktes & Kansen = Strategie: Je sterktes gebruiken om optimaal voordeel te halen uit kansen.
Sterktes & Bedreigingen = Strategie: Je sterktes gebruiken om bedreigingen af te wenden.
Zwaktes & Kansen = Strategie: Door gebruik te maken van kansen je zwaktes overwinnen.
Zwaktes & Bedreigingen = Strategie: Verdedigen, minimaliseer je zwaktes en ontwijk bedreigingen.
Het ontwikkelen van een strategie voor je sollicitatie klinkt misschien wat overdreven, maar toch kan het interessante en bruikbare nieuwe inzichten geven. Een SWOT analyse kan nieuwe invalshoeken blootleggen die kunnen leiden tot meer kansen. Met een SWOT analyse en de nieuwe strategische inzichten kun je concrete plannen maken om deze nieuwe inzichten daadwerkelijk te gebruiken voor je sollicitatie of carrière.
Sollicitatie marketing 4P’s
In een marketingplan worden de 4 P’s gebruikt te beslissen over de te nemen acties en tactieken. De 4 P’s kunnen je helpen om te besluiten waarop te focussen, wat te vermijden, je zoekgebied te bepalen en op welk carrière niveau je het beste kunt solliciteren. Binnen marketing vertegenwoordigen de 4 P’s de vier cruciale elementen een product of een dienst. De 4 P’s staan voor: Product, Plaats (ook wel distributie), Prijs en Promotie. Hoe kunnen we deze 4 P’s toepassen op een sollicitatie plan?
Product: Het product ben je in dit geval zelf. Jij bent het product dat je probeert te verkopen wanneer je solliciteert naar een functie. Jouw ervaring, kennis, persoonlijkheid en vaardigheden vormen gezamenlijk jouw “productspecificaties”.
Prijs: Wat is de waarde die jij de bieden hebt, wat is je carrière niveau, op welk niveau solliciteer je?
Plaats: Waar zoek je naar sollicitatie mogelijkheden? In welk gebied ben je op zoek, hoe groot is je afstand die je bereid bent te reizen voor het werk of ben je bereid te verhuizen om je zoekgebied te vergroten?
Promotie: Hoe promoot jij jezelf? Hoe adverteer je voor jezelf? Welke websites, welke recruiters of welke bureaus gebruik je om jezelf te verkopen. Hoe onderscheid jij je van andere kandidaten?
Laten we wat uitgebreider kijken naar iedere P en hoe je de SWOT analyse en de strategie kunt gebruiken om invulling te geven aan de P’s.
Product
Solliciteren is het verkopen van jezelf. Om dit te begrijpen moet je solliciteren van een andere invalshoek bekijken. Een bedrijf heeft iets nodig, dit kan kennis zijn, of een bepaalde vaardigheid, of fysieke kracht. Het bedrijf is op zoek naar iemand die aan hun behoefte kan voldoen. Zie jezelf als een product. Dit is niet iets wat we leuk vinden, we vinden onszelf uniek en we houden er niet van om behandelt te worden als een nummer. Voor deze oefening is het echter belangrijk om als een buitenstaander naar jezelf te kijken. Je moet in staat zijn om emoties zoals trots of negatieve gedachtes te blokkeren om zo een eerlijk overzicht te krijgen van jouw (product)eigenschappen. Wat definieert jouw carrière, jouw kennis, jouw ervaring, jouw persoonlijkheid? Heb jij eigenschappen die voldoen aan de vraag van bedrijven en recruiters? Welke eigenschappen moet je benadrukken en welke minder geode eigenschappen moet je verbeteren?
Prijs
Wat is je prijs? Je kunt je salaris als je prijs zien. Maar om het onderdeel Prijs goed in te vullen, kun je ook je naar je waarde in zijn geheel kijken. Wat is jouw carrière niveau? Welke functies zijn onder jouw niveau, welke zijn momenteel nog te hoog gegrepen?
Plaats
Binnen marketing refereert de P van “Plaats” vaak naar de distributie, de plaatsen waar je het product aanbiedt. Dit aspect van je sollicitatie marketingplan definieert het zoekgebied. Dit kan letterlijk betekenen in welke stad of regio solliciteer je. Hoe ver of hoe lang ben je bereid te pendelen tussen woning en werk? Ben je bereid te verhuizen voor een baan? Hier kun je ook jouw branche of werkveld segmenteren. In welke branches solliciteer je en welke gerelateerd branche zijn interessant om te betrekken in je zoektocht?
Promotie
Het onderdeel Promotie van het marketing plan is waarschijnlijk het meest bekende onderdeel. De meeste mensen denk direct aan advertenties, commercials of social media campagnes wanneer ze aan marketing denken. Promotie is meestal ook het meest zichtbare aspect van marketing, maar vrijwel altijd is Promotie één van de laatste stappen in het marketingplan. Wanneer je werkzoekende bent is het promoten van jezelf cruciaal. Allereerst moet je promotie er voor zorgen dat je zichtbaar wordt voor recruiters en HR-managers. Er zijn uiteraard veel websites waar je je kunt registreren of waar je je CV kunt achterlaten. Daarnaast moet promotie al jouw sterke punten communiceren en duidelijk maken wat jouw waarde kan zijn als een werknemer. Welke problemen kun jij oplossen voor het bedrijf?
Het derde aspect is differentiatie. Door je te onderscheiden van andere kandidaten vergroot je de kans dat je wordt opgemerkt door bedrijven en recruiters. Wanneer alle andere kandidaten in jouw branche een gelijkwaardig CV hebben met gelijkwaardige opleiding, evenveel ervaring, is het belangrijk om je te onderscheiden om op te vallen. Differentiëren kan op verschillende manieren. Je er voor kiezen bepaalde aspecten, bepaalde sterktes extra te benadrukken. Daarnaast is het ook mogelijk om je te onderscheiden in je manier van communiceren. Je kunt nieuwe methodes gebruiken om contact te leggen met bedrijven of recruiters, of je kunt een opvallend CV maken dat zich onderscheidt van de CV’s van andere kandidaten.
Het opstellen van een marketingplan voor je sollicitaties lijkt misschien veel werk. Maar als je, zoals vele anderen, al een langere tijd aan het solliciteren bent zonder goede resultaten, dan is het verstandig om even een stap terug te doen en een nieuw plan te ontwikkelen. Het opstellen van een marketingplan kan leiden tot een nieuwe routekaart en nieuwe inzichten om je zoektocht en je sollicitaties te verbeteren. Het kan je ook nieuwe energie geven om weer door te gaan met je zoektocht. Het kan namelijk erg demotiverend zijn om een aantal keer te zijn afgewezen bij een sollicitatie. Opnieuw beginnen en het herstructureren van je zoekstrategie kan je motivatie en de kwaliteit van je sollicitaties een extra boost geven.
Onderscheidend CV maken
Bij De Leydsche geloven we dat marketing technieken nieuwe kansen kunnen bieden voor werkzoekenden. Eén van de belangrijkste instrumenten van je sollicitatie is je Curriculum Vitae (CV). Een professioneel CV kan je helpen om je te onderscheiden van andere kandidaten. Dat kan uiteraard met de inhoud van je CV maar ook met een professioneel opgemaakt CV maak je een onderscheidende eerste indruk. Onze CV template bieden een goede basis om een onderscheidend CV te maken. Kijk hier voor al onze professionele CV templates.
Laura Musikanski
